اخلاق دندانپزشکی شامل مطالعه اخلاق است که هم به تامل دقیق و منظم و هم به تجزیه‌و‌تحلیل تصمیمات اخلاقی و رفتاری نیاز دارد. اخلاق دندانپزشکی (ethics) موضوع دانش است در حالی که اخلاق (morality) موضوع “عمل” است و پیوندی محکم بین آنها وجود دارد، به این دلیل که اخلاق معیارهای منطقی به وجود می‌آورد که به دندانپزشک اجازه می‌دهد به شیوه‌ای خاص تصمیم بگیرد و عمل کند. اخلاق دندانپزشکی زمینه‌ای از تاثیر متقابل مفاهیم فلسفی و اخلاقی با قانون است و با استفاده از آن می‌توان تضاد میان ارزش‌ها را به منظور ترسیم اصولی که مورد قبول اکثر دندانپزشکان هستند، حل نمود. اخلاق دندانپزشکی زمینه گسترده و پیچیده‌ای از مطالعه با بسیاری از شاخه‌ها و زیرمجموعه‌هاست که زبان تخصصی خود را گسترش داده و عمدتا درباره مشکلاتی که در ارتباط با کار دندانپزشکی ایجاد می‌شود، ساختار یافته‌است. اخلاق دندانپزشکی انتشار کدهای اخلاقی است که از کشوری به کشور دیگر متفاوت هستند، حتی اگر کشورها ویژگی‌های مشترکی داشته باشند مانند، تعهد دکتر دندانپزشک برای منع از بالاتر قرار دادن منافع خود نسبت به منافع بیمار، عدم تبعبض بیماران بر اساس نژاد، مذهب یا سایر حقوق انسانی و محافظت از اسرار محرمانه بیمار. در بسیاری از کشورها انجمن‌های دندانپزشکی مسئول توسعه و اجرای استانداردهای اخلاقی هستند که ویژگی عمومی دارند و باعث می‌شود که دندانپزشک بتواند هر شرایط یا مساله‌ای که او را با شغلش دچار تعارض می‌کند، حل و برطرف نماید. قوانین اخلاق دندانپزشکی سعی نموده یک استاندادسازی بین‌المللی را در دستورالعمل‌های دانشگاهی بگنجاند تا هنگامی که به دندانپزشکان اجازه کار یا ارائه خدمات خصوصی داده می‌شود، به آنها ارائه شود. اصول موجود در این کدها اجماعی درباره چگونگی عمل دندانپزشک را منعکس می‌نماید. در سال ۱۹۹۷، فدراسیون بین‌المللی دندانپزشکی اصول بین‌المللی اخلاق حرفه‌ای دندانپزشکی را به تصویب رساند که در هرجایی باید به عنوان راهنمایی برای دندانپزشکان در نظر گرفته شود. این اصول فراتر از سنت‌ها، قوانین یا شرایط ملی و محلی نیستند. بر اساس این اصول، دندانپزشک باید هنر و علم دندانپزشکی و همچنین اصول انسانی را دنبال کند. اخلاق دندانپزشکی به شدت تحت‌تاثیر به رسمیت شناختن حقوق بشر قرار گرفته‌است که پایه و اساس اخلاق دندانپزشکی است. برخی اصول اخلاقی مبتنی بر اسنادیست که به طور رسمی در سراسر دنیا پذیرفته شده‌اند، به ویژه در اعلامیه جهانی حقوق بشر که اولویت انسان را اعلام می‌کند: “بودن بیش از منافع اجتماعی و جمعی”
حق زندگی و سلامت، هسته اصلی حقوق بشر است به این دلیل که حقوق بیماران از حقوق انسانی مشتق می‌شود که شامل عدم تبعیض، حق آزادی عقیده و بیان و دسترسی به خدمات عمومی و مراقبت‌های بهداشتی است، اصولی که برای اخلاق دندانپزشکی اهمیت دارد. مبانی اخلاق دندانپزشکی شامل سه اصل است: اصول منافع و استقلال بیمار و همچنین حقوق اجتماعی وی. پذیرش آنها احیای واقعی ارزش‌های حرفه ای شامل اخلاق و مسئولیت‌های اجتماعی است که در مراقبت‌های بهداشتی و دسترسی به خدمات درمانی برای کلیه اعضای جامعه منعکس می‌شود.
دندانپزشک
اصول بین‌المللی اخلاق حرفه‌ای دندانپزشکی کدامند؟
این اصول بین‌المللی اخلاق در حرفه دندانپزشکی باید به عنوان راهنمایی از سوی هر دندانپزشک مورد توجه قرارگیرد.
دندانپزشک حرفه‌ای باید:
• بر طبق هنر و علم دندانپزشکی و اصول انسانی عمل کند.
• صرف‌نظر از پایگاه فردی اشخاص، از سلامت دهان و دندان بیماران محافظت نماید.
وظیفه اصلی دندانپزشک، حفظ سلامت دهان و دندان بیمار است. با این حال، دندانپزشک می‌تواند به جز موارد درمان اورژانسی، به دلایل بشردوستانه یا مواردی که قوانین کشور به گونه‌ای متفاوت تصریح نموده، از درمان بیمار خودداری کند.
• باید هر بیمار را برای مشاوره یا درمان که نیاز به سطحی از صلاحیت دارد، ارجاع دهد.
نیازهای بیماران نگرانی مهمی است و دندانپزشک باید بیماری که نیاز به مشاوره و درمان دندانپزشکی در سطحی بالاتر از مهارت خود دارد، به متخصص دیگری ارجاع دهد.
• باید نسبت به محرمانه ماندن کلیه اطلاعات بیمار و درمان وی، اطمینان حاصل کند.
دندانپزشک باید اطمینان حاصل کند که کلیه کارکنان به محرمانه بودن اطلاعات بیمار جز در مواردی که قوانین کشور بر خلاف آن تصریح می‌کنند، احترام می‌گذارند .
• باید مسئولیت‌پذیر باشد و از کمک‌های دندانپزشکی مطابق با قوانین استفاده نماید.
دندانپزشک باید مسئولیت کامل تمامی معالجات انجام‌شده را بپذیرد و هیچ درمان یا خدمتی را به شخصی که واجد صلاحیت نیست و یا به لحاظ قانونی مجاز به انجام این کار نمی‌باشد، واگذار نکند.
• باید بر اساس کلیه جنبه‌های زندگی حرفه‌ای رفتار نموده و از قوانین حقوق حرفه‌ای پیروی کند.
• باید توسعه مهارت‌ها و دانش حرفه‌ای را ادامه دهد.
دندانپزشک موظف است از طریق ادامه تحصیل در طول زندگی حرفه‌ای فعال خود، صلاحیت حرفه‌ای را حفظ و به روز کند.
• باید از ارتقاء سلامت دهان و دندان حمایت کند.
دندانپزشک باید در آموزش بهداشت دهان و دندان مشارکت کند و از معیارهای پذیرفته شده در زمینه بهبود سلامت دهان و دندان پشتیبانی و حمایت کند.
• باید به همکاران و کارکنان حرفه‌ای احترام بگذارد.
دندانپزشک باید نسبت به تمامی اعضای تیم بهداشت دهان و دندان حرفه‌ای رفتار کند و تمایل داشته باشد به همکاران خود به شکل حرفه‌ای کمک نموده و به نظرات مخالف احترام بگذارد.
• باید به گونه‌ای عمل کند که باعث افزایش اعتبار و شهرت این حرفه شود.
